Validering Examens MBO

Als een school exameninstrumenten construeert in route 2 dan volgt de school de afspraken die gevat zijn in de publicatie ‘Stappen route 2‘. Zodra alle stappen in het document afgerond zijn voor een exameninstrument van een bepaalde kwalificatie, levert dit een valide exameninstrument op.

In route 2 moeten in ieder geval de servicedocumenten gebruikt worden die in het kwalificatie-overzicht staan. Heb je een servicedocument dat nog niet in ons overzicht staat, voor iedereen toegankelijk is en je graag in het overzicht wil hebben? Neem dan contact op met de bedrijfstakgroepadviseur van jouw sector bij de MBO Raad. Hun contactgegevens vind je hier. Zij bekijken met jou of het servicedocument in de volgende actualisatie van het overzicht geplaatst kan worden. Nbi’s kunnen contact opnemen met NRTO.

Als voor de kwalificatie waarmee de school route 2 wil doorlopen servicedocumenten beschikbaar zijn, dan moeten deze gebruikt worden bij het construeren en vaststellen. Het gaat om specifieke servicedocumenten de opgenomen zijn in het kwalificatie-overzicht route 2. Voor instellingexamens Nederlands en Engels is er een servicedocument ontwikkeld dat gebruikt moet worden in route 2.

Heb je vragen over de beschikbare servicedocumenten of is er een servicedocument dat je zou willen toevoegen aan het overzicht? Neem dan contact op met de bedrijfstakgroepadviseur van jouw sector bij de MBO Raad. Hun contactgegevens vind je hier. Zij bekijken met jou of het servicedocument in de volgende actualisatie van het overzicht geplaatst kan worden. Nbi’s kunnen contact opnemen met NRTO.

Voorheen spraken we over een rating voor elke kwalificatie: een A,B of C-rating. Vanwege de doorontwikkeling van route 2 communiceren we de rating niet meer. Alle kwalificaties met een A of B-rating vallen nu in de categorie ‘Toegang tot route 2’ en alle kwalificaties met een C-rating vallen nu in de categorie ‘Geen toegang tot route 2’.

Route 2 kan niet met alle kwalificaties doorlopen worden. Kwalificaties die bestempeld zijn als ‘zeer complex om door te vertalen naar exameninstrumenten’ mogen niet door in route 2 (bekijk ‘kwalificatieoverzicht route 2’). Voor deze kwalificaties kan (indien mogelijk) ingekocht worden of kunnen scholen zelf exameninstrumenten construeren en deze instrumenten extern laten valideren (zodra dat mogelijk is). In het kwalificatieoverzicht route 2 zie je bij elke kwalificatie of er toegang is tot route 2 of niet.

Voorheen spraken we over een rating voor elke kwalificatie: een A,B of C-rating. Vanwege de doorontwikkeling van route 2 communiceren we de rating niet meer. Alle kwalificaties met een A of B-rating vallen nu in de categorie ‘Toegang tot route 2’ en alle kwalificaties met een C-rating vallen nu in de categorie ‘Geen toegang tot route 2’. 

In route 2 kunnen scholen zelf of samen met andere scholen exameninstrumenten construeren. In route 2 dient een school een alle afspraken te volgen zoals die zijn gevat in de publicatie ‘Stappen route 2‘.

Route 2 kan niet met alle kwalificaties doorlopen worden. Kwalificaties die bestempeld zijn als ‘zeer complex om door te vertalen naar exameninstrumenten’ mogen niet door in route 2 (bekijk ‘kwalificatieoverzicht route 2’). Voor deze kwalificaties kan (indien mogelijk) ingekocht worden of kunnen scholen zelf exameninstrumenten construeren en deze instrumenten extern laten valideren in route 3.

Ja, scholen kunnen voor het ontwikkelen van instellingsexamens voor Nederlands en Engels altijd route 2 gebruiken. Ook als de kwalificatie geen toegang heeft voor route 2, dat geldt namelijk alleen voor het beroepsgerichte deel. Voor instellingexamens Nederlands en Engels dienen de afspraken gevat in de publicatie ‘Stappen route 2‘ gevolgd te worden. Daarbij is de Quickscan voor instellingsexamens Nederlands en Engels van belang. Deze kan je vinden op: www.examengidsmbo.nl.

In route 2 volgen scholen een aantal stappen waarmee ze komen tot valide exameninstrumenten, de stappen zijn gevat in het document: ‘Stappen route 2‘. In die stappen komt de norm ook aan bod. Zo dienen exameninstrumenten te voldoen aan de producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten. De proces- en organisatie eisen gelden als referentie voor de operationalisering van de collectieve afspraken voor het construeren en vaststellen van exameninstrumenten (juni 2016).

In route 1 neemt een school voor een bepaalde kwalificatie valide exameninstrumenten af bij een een gecertificeerde instantie. Om gecertificeerd te kunnen worden, wordt de instantie die de exameninstrumenten ontwikkelt, getoetst aan de hand van de norm voor valide exameninstrumenten. Voor certificering gelden de producteisen (op basis van een steekproef uit het totaal van exameninstrumenten), proces- en organisatie-eisen.

Om aan valide exameninstrumenten te komen, maakt de school de keuze welke route(s) hij doorloopt. Gemaakte afwegingen en keuzes moeten tot op het niveau van de kwalificatie herleidbaar zijn. De school maakt jaarlijks op hoofdlijn zijn beleidskeuzes en afwegingen over het (in principe) inkopen van exameninstrumenten bij een gecertificeerde instantie (route 1) danwel het zelf construeren van examens (route 2 en 3) inzichtelijk.

Het is aan de school zelf om te bepalen hoe ze de verantwoording inrichten en wie de verantwoording doet. De kwartiermaker heeft een hulpdocument over het maken van keuzes en het inrichten van verantwoording.

Scholen kunnen per kwalificatie kiezen via welke route(s) ze komen tot valide exameninstrumenten. Scholen maken gemaakte keuze(s) inzichtelijk. Per kwalificatie moet herleidbaar zijn via welke route of combinatie van routes er tot valide exameninstrumenten gekomen is. Wanneer voor meerdere kwalificaties dezelfde route doorlopen wordt, kan dit in de verantwoording vermeld worden. Voorbeeld: voor kwalificatie x, y en z is gekozen voor route 1 conform de beleidskaders van onze school.

Bekijk deze publicatie voor meer informatie over de verantwoording.

Zodra er gewijzigd wordt aan een valide exameninstrument is het instrument niet meer valide. Wijzigen mag niet, tenzij de wijziging doorgevoerd wordt via de routes. Op deze manier kan het gewijzigde instrument weer valide worden. Lees in deze publicatie hoe dat werkt.

Omtrent het aanpassen van valide exameninstrumenten zijn werkafspraken geformuleerd. Deze afspraken zorgen ervoor dat de validiteit van een exameninstrument ook na aanpassingen geborgd blijft. Lees erover in de publicatie ‘Toepassing valide exameninstrumenten’.

De MBO Raad, NRTO, ExSamen (vereniging van examenleveranciers) en het ministerie van OCW hebben in het werken met de drie routes naar een valide exameninstrument vastgelegd in de Afspraken valide exameninstrumenten mbo. De afspraken gaan ook over hoe scholen zich verantwoorden over het gebruik van de drie routes en hoe handhaving op het naleven van de afspraken plaatsvindt. De MBO Raad en NRTO vullen die handhaving vanuit hun collectieve verantwoordelijkheid in. In de afspraken lees je hoe scholen zich verantwoorden en hoe zij via de collectiviteit van de brancheverenigingen worden gehouden aan het gebruik van de routekaart.

Dit staat beschreven in de Afspraken valide exameninstrumenten mbo. De MBO Raad, NRTO, ExSamen (vereniging van examenleveranciers) en het ministerie van OCW hebben in deze afspraken het werken met de drie routes naar een valide exameninstrument vastgelegd.

Er wordt voor elke route aangegeven welke afspraken er gelden. Daarnaast gaan de afspraken ook over hoe scholen zich verantwoorden over het gebruik van de drie routes en hoe handhaving op het naleven van de afspraken plaatsvindt. De MBO Raad en NRTO vullen die handhaving vanuit hun collectieve verantwoordelijkheid in.

De Afspraken valide exameninstrumenten mbo gelden vanaf het invoeringsmoment van 1 augustus, dan start de structurele situatie. De toepassing van de Afspraken valide exameninstrumenten mbo wordt jaarlijks door de mbo-scholen gemonitord met als doel een overzichtelijk beeld op te bouwen van de werking van de afspraken. De afspraken worden voor 1 januari 2022 geëvalueerd. Op basis van de evaluatie wordt bezien of er valideringssystematiek wordt doorgezet en of er aanpassingen nodig zijn.

Vanaf 1 augustus 2018 dienen scholen alleen maar valide exameninstrumenten in te zetten voor de examinering van herziene kwalificaties.

Vanaf augustus 2018 zetten alle scholen valide exameninstrumenten in voor de examinering van herziene kwalificaties. Per route wordt toegelicht wat dat betekent voor de reeds ingekochte of zelf geconstrueerde exameninstrumenten, wanneer worden deze als ‘valide’ beschouwd?

Route 1
Voor reeds ingekochte exameninstrumenten geldt dat deze als valide worden beschouwd, mits de examenleverancier waarvan het instrument afkomstig op invoeringsdatum x gecertificeerd is.

Route 2
Voor route 2 geldt dat reeds geconstrueerde exameninstrumenten valide zijn als deze zijn geconstrueerd volgens de afspraken in route 2. Gebruik hiervoor het document ‘Stappen route 2’ en controleer of het instrument dat al geconstrueerd is voldoet aan de afspraken.

Route 3
Als de school kiest voor route 3 moeten reeds geconstrueerde exameninstrumenten voor de herziene kwalificaties extern gevalideerd worden voor invoeringsdatum.

Exameninstrumenten die een school zelf geconstrueerd heeft, maar die niet via route 2 valide kunnen worden (in het geval dat kwalificaties geen toegang hebben tot route 2 of als de school geen toegang heeft tot route 2), moeten ook eerst extern worden gevalideerd via route 3 voor invoeringsdatum.

De afspraken zijn van toepassing op alle exameninstrumenten voor de herziene kwalificaties.

Er zijn twee uitzonderingen:

1. de afspraken zijn niet van toepassing op de centrale examens
2. de afspraken zijn niet van toepassing op externe examens die afgenomen worden als gevolg van (wettelijke) beroepsvereisten, waarbij de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het examen buiten de school ligt.

De afspraken gelden niet voor de keuzedelen.

Ja. Scholen kunnen ervoor kiezen om voor 1 kwalificatie meerdere routes te bewandelen om te komen aan valide exameninstrumenten. Let hierbij op dat het totaal van exameninstrumenten – inkoop en zelf geconstrueerd – dekkend is voor de kwalificatie. Dat is ook een eis van de inspectie en uit de regeling standaarden examenkwaliteit mbo 2017.

Ja, de routekaart moet ook worden doorlopen voor de generieke instellingsexamens Nederlands en Engels. Ook voor deze examens moeten ‘valide exameninstrumenten’ ingezet worden. Centrale examens zijn uitgezonderd.

Om voor generieke instellingsexamens Nederlands en Engels tot valide exameninstrumenten in route 2 te komen moeten scholen de publicatie ‘Stappen route 2’ toepassen. Hierin wordt duidelijk gemaakt welke afspraken in route 2 van toepassing zijn op generieke instellingsexamens Nederlands en Engels.

De collectieve afspraken zijn gemaakt door de MBO Raad en de NRTO, namens hun leden. Daarin is afgesproken dat scholen in principe exameninstrumenten inkopen. Daarnaast is afgesproken dat als scholen toch zelf exameninstrumenten construeren dat dan een mbo-brede set van vijf criteria toegepast moet worden bij het construeren en vaststellen van exameninstrumenten. Deze collectieve afspraken zijn verplicht na te leven bij gebruik van route 2.

Jazeker. Vaststellen is een wettelijke taak waar de examencommissie expliciet voor verantwoordelijk is (Wet educatie en beroepsonderwijs, artikel 7.4.5a.). Ook valide exameninstrumenten moeten door de examencommissie worden vastgesteld.

Om aan valide exameninstrumenten te komen, maakt de school de keuze welke route(s) hij doorloopt. Gemaakte afwegingen en keuzes moeten tot op het niveau van de kwalificatie herleidbaar zijn. De school maakt jaarlijks op hoofdlijn zijn beleidskeuzes en afwegingen over het (in principe) inkopen van exameninstrumenten bij een gecertificeerde instantie (route 1) danwel het zelf construeren van examens (route 2 en 3) inzichtelijk.

Het is aan de school zelf om te bepalen hoe ze de verantwoording inrichten en wie de verantwoording doet. De kwartiermaker heeft een hulpdocument over het maken van keuzes en het inrichten van verantwoording.

De formele taak van de inspectie wijzigt niet met de introductie van de drie routes. Het toezicht op de kwaliteit van exameninstrumenten is en blijft plaatsvinden aan de hand van ED2 Exameninstrumentarium. De producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten zijn congruent met de eisen uit het Onderzoekskader 2017 dat de Inspectie gebruikt in haar toezicht.

Nee. Het gebruik van de drie routes gaat (nog) niet gelden voor de keuzedelen.

Zodra route 1 en route 3 gereed zijn voor gebruik, mogen alle mbo-scholen daar gebruik van maken. In route 2 kunnen de ondertekenaars van de collectieve afspraken aan de slag: dit zijn de scholen die lid zijn van de NRTO of van de MBO Raad.